2025 жылдан бастап Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік сатып алуды ұйымдастыруда бірқатар өзгерістер енгізілді. Соның ішінде аукцион тәсілімен сатып алу тәртібі де елеулі өзгерістерге ұшырады. Бұл мақалада аукцион тәсілінің кезеңдері, ерекшеліктері және оған қатысу талаптары қарастырылады.
Аукцион дегеніміз не?
Аукцион — бұл мемлекеттік сатып алудың бір түрі, онда сатып алу бағасы төмендету тәсілімен анықталады. Яғни, әлеуетті өнім берушілер өз баға ұсыныстарын кезең-кезеңімен төмендету арқылы бәсекеге түседі. Аукционға қатысу конкурспен ұқсас, айырмашылығы — соңғы кезеңде баға бойынша электрондық сауда (торг) жүргізіледі.
2025 жылғы негізгі өзгерістер
2025 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енген жаңа редакцияға сәйкес, аукцион өткізу тәртібі екі кезеңге бөлінді:
1-кезең – Қатысушылардың біліктілігін алдын ала тексеру
Бұл кезеңде әлеуетті өнім берушілердің:
- құжаттарының толықтығы,
- талаптарға сәйкестігі,
- қаржылық және материалдық мүмкіндігі тексеріледі.
Маңызды! Бұл кезеңде аукцион өткізілмейді - тек біліктілікке сәйкес келетін қатысушылар анықталады.
2-кезең – Аукционның өткізілуі
Тек бірінші кезеңнен өткен қатысушылар аукционға жіберіледі. Аукцион автоматтандырылған түрде веб-портал арқылы өткізіледі. Қатысушылар ең төмен бағаны ұсыну арқылы жеңімпаз атанады.
Бұл тәртіп ҚР "Мемлекеттік сатып алу туралы" Заңының 15-бабына және 2024 жылғы 9 қазандағы №687 бұйрықпен бекітілген Қағидалардың 306–405-тармақтарына сәйкес енгізілді.
Қатысу талаптары
Аукцион тәсілімен сатып алуға қатысу үшін әлеуетті өнім беруші:
- Мемлекеттік сатып алу веб-порталында тіркелген;
- Электрондық цифрлық қолтаңбасы (ЭЦҚ) бар;
- Лоттың техникалық сипаттамасына және біліктілік талаптарына толық сәйкес болуы қажет.
Құжаттаманы алдын ала талқылау мерзімі:
- 2 жұмыс күні – әлеуетті өнім берушілер тарапынан сұрақтар, ұсыныстар немесе ескертулер енгізу үшін.
- 2 жұмыс күні – тапсырыс берушінің жауап беруі үшін.
Аукцион өткізу мерзімдері
- Хабарландыру жариялау – кемінде 5 жұмыс күні бұрын.
- 1-кезеңге өтінім қабылдау – 5 жұмыс күні.
- Өтінімдерді қарау және рұқсат беру хаттамасын (протокол допуска) шығару – 3 жұмыс күні ішінде.
- 2-кезең (аукцион) – біліктілік кезеңінен кейінгі келесі жұмыс күні өткізіледі.
Аукцион өткізу тәртібі және нәтижелері
Аукцион веб-порталда хаттама жарияланғаннан кейінгі келесі жұмыс күні өткізіледі. Басталу уақыты – Астана уақытымен сағат 18:00-ге дейін (Қағидалардың 397-тармағы).
Жеңімпаз – ең төмен баға ұсынған және барлық талаптарға сәйкес келетін қатысушы деп танылады. Шарт электронды форматта жасалады.
Бастапқы баға - қатысушылар ұсынған ең төменгі бастапқы баға негізінде белгіленеді. Аукцион бағаны кезең-кезеңімен (0,5%-дан 5%-ға дейін) төмендету арқылы жүргізіледі.
Егер ешбір қатысушы бағаны төмендетпесе, жеңімпаз болып ең төмен бастапқы баға ұсынған қатысушы танылады. Бірдей баға ұсынылған жағдайда жеңімпаз – ұсынысты бірінші болып жіберген қатысушы болады.
Маңызды: Бір ғана өтінім түскен жағдайда
Егер бір ғана өнім беруші өтінім беріп, ол біліктілік талаптары мен аукцион құжаттамасына толық сәйкес келсе - аукцион өткізілді деп есептеледі (ҚР Заңының 15-бабы, 1 және 2 – тармақтар).
Алайда, егер екі немесе одан көп өтінім түсіп, олардың ішінен тек бір ғана өнім беруші аукционға жіберілсе – мұндай мемлекеттік сатып алу өткізілмеген болып танылады. Бұл жағдайда сатып алу қайта жариялануы немесе басқа тәсілмен жүзеге асырылуы мүмкін.
Қорытынды
2025 жылдан бастап аукцион рәсімі заңмен нақты реттеліп, ашық әрі құрылымды сипатқа ие болды. Қатысушылар үшін құжаттарды сауатты дайындау, талаптарға толық сәйкес болу және уақтылы әрекет ету аса маңызды. Бұл өзгерістер әділ бәсекелестікті қамтамасыз етуге, бюджет қаражатын тиімді пайдалануға және автоматтандырылған платформаларды заңсыз айналып өтетін өнім берушілердің жолын кесуге бағытталған.